Stichting Internationaal Homomonument Den Haag is de drijvende kracht geweest achter de realisering van het Homomonument in Den Haag. De Haagse LHBT gemeenschap heeft de stichting in 1987 opgericht voor dit doel. Meer geschiedenis …

Sinds de onthulling van het monument in november 1993 wordt jaarlijks op 4 mei een herdenking georganiseerd ter nagedachtenis van de LHBT’ers die gevallen zijn in de Tweede Wereldoorlog. Daaraan zijn al vanaf het begin actuele thema’s toegevoegd inzake LHBT-emancipatie. De verplaatsing van het gedenkteken in 2015 naar de huidige, beter geschikte locatie, heeft  geleid tot toenemende belangstelling om aanwezig te zijn bij de 4 mei ceremonie bij het monument.

Dit jaar, 2019, vond de 4 mei ceremonie al weer 25 jaar plaats. Om deze gedenkwaardige aangelegenheid te onderstrepen was de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, mevrouw Ingrid van Engelshoven, bij de ceremonie aanwezig aanwezig als gastspreker. Meer hierover …

De komende jaren zal Stichting Internationaal Homomonument Den Haag eraan blijven werken om het monument nog verder te verbinden met de LHBTI-community, zodat het voor meer groepen mensen gaat leven.

Over ons


Oprichting

Stichting Internationaal Homomonument Den Haag is opgericht op 16 oktober 1987, met in die tijd het doel belangstelling te genereren en fondsen te verwerven voor het realiseren van een monument. Na het verwezenlijken van het monument is de stichting zich gaan toeleggen op andere doelen met betrekking tot het monument, zoals het organiseren van een jaarlijkse 4 mei herdenkingsceremonie. Zie ook de pagina over de geschiedenis van het monument.

Doelstellingen

In 2017 zijn de naam en de doelstellingen van de stichting dienovereenkomstig aangepast.

Tegenwoordig stelt de stichting zich ten doel om op alle mogelijke wijzen bekendheid te geven aan de functies die het Internationaal Homomonument heeft:

  • De herinnering levend te houden aan de homoseksuelen en lesbiennes die vervolgd en/of gestorven zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog;
  • Een baken te zijn voor waakzaamheid tegen onderdrukking van LHBTIQ+’ers zowel nationaal als internationaal, en zo een bijdrage te leveren aan de emancipatiestrijd van LHBTIQ+‘ers;
  • Te dienen als symbool van zichtbaarheid en verbondenheid van de LHBTIQ+ gemeenschap binnen de samenleving.

De stichting tracht haar doel onder meer te bereiken door onder meer het verzorgen van publicaties en het organiseren van herdenkingen en andere activiteiten, met name in de nabijheid van het monument, die de emancipatie van de LHBTIQ+’ers kunnen bevorderen.

De letters LHBTIQ+ staan voor: Lesbienes, Homoseksuelen, Biseksuelen, Transgenders, Intersekse en Queers


Bestuur

Het bestuur bestaat per 15 oktober 2022 uit de volgende personen:

Sander van der Eijk, voorzitter en waarnemend pennigmeester 

Ton van Zeeland, secretaris

Ellen Parisius, algemeen bestuurslid

Vijay Jitan, algemeen bestuurslid

Bestuurders ontvangen geen beloning of vacatiegelden voor hun werkzaamheden.


De stichting staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel te Den Haag onder nummer 41154938

Het Rechtspersonen en Samenwerkingsverbanden Informatie Nummer (RSIN) van de stichting is 816174131

Bankrekening: NL49 INGB 0004475979

Contact

E-mail: voorzitter@ihdh.nl

 

Postadres: Noordwal 56, 2513 EC Den Haag

Internationaal Homomonument op 4 mei
4 mei herdenking bij het monument

Geschiedenis

English summary

Het Internationaal Homomonument is een gedenkteken nabij de binnenstad van Den Haag. Het dient ter herdenking van alle lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen, transgenders, queers en intersekse mensen in de wereld die vervolgd en onderdrukt zijn of worden vanwege hun geaardheid of genderidentiteit, in het verleden en in het heden. Het kunstwerk werd onthuld in 1993.

Initiatief

Het plan voor het monument werd in juni 1985 geïntroduceerd, toen een raadsinitiatief werd ingediend bij gemeenteraad van Den Haag. Het plan ging vergezeld van een uitgebreid rapport over de sociale en juridische situatie van homoseksuele mannen en lesbische vrouwen in deze stad. Het rapport bevatte een aantal aanbevelingen om de emancipatie te bevorderen en de discriminatie van dat deel van de bevolking tegen te gaan. Het realiseren van een homomonument was één van de voorstellen. In oktober 1986 werd het raadsinitiatief door de gemeenteraad aangenomen.

Realisering

Op 16 oktober 1987 werd Stichting Internationaal Homomonument Den Haag opgericht voor de fondsenwerving en realisatie van het monument. Het uiteindelijke doel was het overdragen van het eigendom van het homomonument aan het stadsbestuur. Het idee hierachter was dat het opnemen van het monument in de officiële stadsstructuur op zich al een daad van emancipatie zou zijn.

Kunstwerk

Na een kunstwedstrijd werd de opdracht voor een kunstwerk aan Theo ten Have toegekend. Zijn ontwerp werd beschreven als een stalen object op een voetstuk van graniet, zeven meter hoog. De vorm en kleuren zijn symbolisch voor een zelfbewust homoseksueel leven. Blauwgrijs is de basis voor bewustzijn, de knoop in de sculptuur symboliseert de conflicten en de roze kleur op het deel dat omhoog reikt, drukt bevrijding uit.

Zie ook de uitgebreide beschrijving van het sculptuur: Kunstwerk

De Nederlandse dichteres Ida Gerhardt gaf toestemming een zin te gebruiken uit haar gedicht ‘De tuin van Epicurus’, dat op het voetstuk van het monument gegraveerd staat: “Waar vriendschap open als het zonlicht is, werd ons een ongepeild geluk beschoren”.

Onthulling

Het duurde zeven jaar voordat een locatie werd gevonden waar het monument kon worden opgericht en waar tegenstand tegen het onderwerp de realisatie ervan niet verhinderde. De locatie was bij lange na niet de beste keus, gelegen buiten het stadscentrum, in een groenstrook tussen een weg en een viaduct. Op 1 oktober 1993 werd het kunstwerk onthuld door de Haagse wethouder Anke van Kampen. Vervolgens werd het eigendom van het monument overgedragen aan de gemeente Den Haag. Als gevolg hiervan accepteerde de stad de verantwoordelijkheid om het monument te onderhouden en te beschermen. Op een apart, betonnen voetstuk werd in 2011 een plaquette toegevoegd. In vier talen worden de redenen voor de oprichting van het monument toegelicht.

Verplaatsing

In februari 2014 steunden twee gemeenteraadsleden het initiatief van COC Haaglanden om een meer geschikte plaats voor het monument te vinden, waarna de gemeente besloot dat het gedenkteken verplaatst kon worden naar de huidige plek. Daar werd het voor de tweede keer in zijn bestaan onthuld; in april 2015 door burgemeester Jozias van Aartsen. Omdat het veel dichter bij het stadscentrum ligt, vlakbij het centraal station, op een grasveld van aanzienlijke omvang, faciliteert het monument de huidige en toekomstige herdenkingsevenementen veel beter.

4 mei herdenking

Op 4 mei is de Nederlandse jaarlijkse nationale dodenherdenking van de Tweede Wereldoorlog. Sinds 1993 wordt er een jaarlijkse ceremonie georganiseerd bij het monument. In samenwerking met vereniging COC Haaglanden en ondersteund door homo- en lesbische koren en een erewacht van de Nederlandse politie en brandweer, worden toespraken gehouden door vooraanstaande personen uit de LHBT-gemeenschap¹ en speciale gasten uit de Nederlandse en internationale samenleving. Het welzijn en de politieke en juridische ontwikkelingen op het gebied van LHBT-emancipatie vormen de kern van hun inhoud, en worden geplaatst het licht van de Tweede Wereldoorlog. Sinds 2015 is de hoeveelheid publiek die op 4 mei aanwezig is aanzienlijk toegenomen.

Bredere functie homomonument

Het gedenkteken speelt in toenemende mate een rol in de LHBT-gemeenschap; als teken van zichtbaarheid in de samenleving, als verbindend symbool en als baken voor waakzaamheid tegen onderdrukking. Zo zijn er bij het homomonument activiteiten georganiseerd ter gelegenheid van Coming Outdag, de The Hague Pride Walk en vond er een herdenking plaats voor de tragedie in Orlando in 2016. In 2020 werd bij het monument een videoclip opgenomen voor een lied over de coming-out van een tiener.

Noot: ¹ LHBT is de afkorting van Lesbisch, Homoseksueel, Biseksueel en Transgender


Geschreven door: Stichting Internationaal Homomonument Den Haag (2019-2021)

Deze tekst is vrijgegeven onder de licentie CC-BY-SA 3.0

Kunstwerk

Lees ook: Geschiedenis

Vormgeving

Het ontwerp van het Internationaal Homomonument is een creatie van de Haagse kunstenaar Theo ten Have. Hij wilde dat het gedenkteken in zijn vorm een sierlijkheid, een verfijning zou krijgen. Daarom mocht het niet overduidelijk een roze driehoek worden, wat te veel de indruk van een embleem zou geven. Ten Have koos bewust voor een non-figuratief ontwerp, omdat hij van mening was dat je van het gedenkteken niet meteen een ‘hele geschiedenis’ zou moeten kunnen aflezen. Het mocht geen verhalend kunstwerk worden, vond de kunstenaar. Voor zijn ontwerp ging hij uit van de roze driehoek en het begrip ‘amour bleu’.

Driehoek

De basisvorm is afgeleidt van een driehoek, die schuin naar boven draait en heel smal toeloopt. Hij ontknoopt als een driehoek, die weidser en uitgestrekter is dan vorm van de basis. Het moet de suggestie wekken dat deze driehoek vliegt. Dit wordt versterkt doordat de bovenste driehoek niet in het verlengde van de onderste zweeft. De onderste driehoek krult omhoog tot ongeveer vier meter, waarna de krul een knoop wordt van ongeveer 55 centimeter doorsnee. Uit deze knoop komt weer een driehoek die zich verheft tot ongeveer 7,5 meter hoogte.

L’amour bleu

De onderste driehoek is blauw/grijs van kleur, ‘l’amour bleu’ en gaat op drie meter hoogte geleidelijk over naar roze. De knoop is blauw/grijs met een zweem van roze, waarna de bovenste driehoek naar boven toe steeds intenser roze wordt.

Het woord ‘amour bleu’ stamt uit het Frankrijk van de achttiende eeuw. Bleu heeft daarbij een vergelijkbare betekenis als ‘blues’ in het Engels. Men vond in die tijd homoseksualiteit een trieste vorm van liefde. Voor Ten Have was blauw/grijs een symbool voor mensen bij wie begint door te dringen dat ze homoseksueel zijn. Dat brengt veelal conflicten binnen hunzelf en met hun omgeving, aldus de kunstenaar. De driehoek in het gedenkteken buigt en loopt toe, waarna de knoop volgt.

Ontplooïng

Eenmaal voorbij de knoop neemt de intensiteit van de roze kleur toe: de zelfacceptatie is begonnen, evenals het vinden van een eigen plek in de wereld. De weg is open naar de volledige ontplooïng van de persoonlijkheid. Volgens Ten Have kon ongeveer hetzelfde worden toegepast op afzonderlijke landen. Hoe opener het leefklimaat, hoe vrijer de bevolking zich kan ontplooien, dan geldt datzelfde ook voor homoseksuelen in dat land.

Vriendschap

Tien centimeter boven het maaiveld bevindt zich in het gras een vlakke horizontale amandelvormige driehoek van grijs/blauw granito, die in kleur en vorm aansluit op de onderste driehoek. In dat vlak kwam een tekst van de dichteres Ida Gerhardt: “Waar vriendschap open als het zonlicht is, werd ons een ongepeild geluk beschoren”. Ten Have vond dit goed passen, omdat er in het kunstwerk sprake is van een zekere beweging naar het licht toe. De tekst is afkomstig uit het gedicht ‘Tuin van Epicurus’. (Ida Gerhardt: Verzamelde gedichten. Amsterdam, Athenaeum-Polak & Van Gennep, 1980)


Geschreven door: Stichting Internationaal Homomonument Den Haag (2019)

Deze tekst is vrijgegeven onder de licentie CC-BY-SA 3.0

Downloads

Documenten met betrekking tot Stichting Internationaal Homomonument Den Haag.



Pers / press

Onderstaande foto’s mogen kosteloos worden gepubliceerd onder vermelding van Stichting Internationaal Homomonument Den Haag.

The photo’s below are available for publication, without any cost. Please attribute them to Foundation International Homomonument The Hague.

Monument

Inhoud / Contents

    


Foto hieronder: Op 5 mei wordt het veld rondom het gedenkteken door met name veel jonge mensen gebruikt om van de zon te genieten. De bloemen van de herdenking de dag ervoor blijven daarbij onaangeroerd.

Photo below: The memorial is not a shrine; on May 5th, which is our National Liberation Day, the people of The Hague use the surrounding field to enjoy the sun, with full respect for the remaining flowers from Remembrance Day.



Indrukwekkende herdenking 4 mei 2018

Op vrijdag 4 mei 2018 was het twee minuten stil bij het Internationaal Homomonument in Den Haag. Ongeveer 300 deelnemers stonden stil bij de vervolgden en gevallenen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.

Op een zonovergoten vredige plek bij de Koekamp, waar stad en natuur elkaar raken, werd stil gestaan bij de mensenrechten die nog altijd onder druk staan. Arnout van Kooij, voorzitter van COC Haaglanden, riep op tot het elkaar steunen om samen gelijkwaardig deel te kunnen nemen aan onze maatschappij. Gevolmachtigd ambassadeur van Canada, Sabine Nölke, wees op de grondwet van Canada waarin bescherming tegen homodiscriminatie is vastgelegd. Het klinkt bureaucratisch, zo zei Nölke, als we praten over wetten en regels waarmee we verdergaand zullen bijdragen aan gelijke rechten. Deze regels zijn echter nodig om gelijke behandeling te stimuleren. Nölke, bekend om haar grote betrokkenheid bij LHBTI’s, legde samen met haar dochter een eerste krans.

Verschillende organisaties en personen legden bloemen bij het monument, dat roze omhoog rijkt naar bevrijding.

[ngg src=”galleries” ids=”1″ display=”basic_slideshow”]